Forma testamentu
Są dwa sposoby na sporządzenie testamentu. Testament można napisać odręcznie i trzymać go w domu lub u osoby bliskiej. Można też poświadczyć go notarialnie i wtedy przechowywany jest w kancelarii. Niezależnie od wybranej formuły testament będzie ważny. Po śmierci spadkodawcy testament musi być otwarty i ogłoszony, co ma miejsce w sądzie lub w kancelarii notariusza.
Ile wynosi zachowek?
Zachowek to uprawnienie w prawie spadkowym, mające za zadanie ochronę najbliższych krewnych spadkodawcy. Dotyczy to szczególnie sytuacji, w której te osoby byłyby powołane do spadku z przepisów ustawy, a nie zostały faktycznie ujęte w testamencie zmarłego krewnego. Ci najbliżsi krewni to zstępni, czyli wszyscy potomkowie spadkodawcy, małżonek i rodzice. Zazwyczaj zachowek wynosi połowę tego, co uprawnionemu przypadłoby przy dziedziczeniu ustawowym. Jeśli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo małoletni przysługują mu 2/3 wartości udziału spadkowego.
Kiedy warto przyjąć, a kiedy odrzucić spadek?
Spadkobiercy nie mają obowiązku przyjmowania spadku. Gdy pasywa innymi słowy zobowiązania spadkodawcy, przewyższają aktywa, najlepszym rozwiązaniem będzie odrzucenie spadku. Jeśli sytuacja jest odwrotna, czyli większość w masie spadkowej stanowią aktywa, na przykład pieniądze, ruchomości i nieruchomości, warto oczywiście przyjąć spadek wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza. Decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu spadku nigdy nie jest łatwa. Niejednokrotnie w momencie dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy, spadkobiercy nie wiedzą jaki był jego majątek. Na przyjęcie lub odrzucenie spadku spadkobiercy mają 6 miesięcy.
Informacja o majątku spadkodawcy
Informacja o majątku spadkodawcy jest niezmiernie ważna w kontekście podejmowania decyzji o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. W celu uzyskania takiej informacji można złożyć wniosek do sądu o dokonanie spisu inwentarza przez komornika. Niestety uzyskanie zgody sądu i sporządzenie spisu jest bardzo czasochłonne. Można ten proces nieco przyspieszyć i samemu przeprowadzić wywiad wśród rodziny, sąsiadów czy znajomych spadkodawcy. Można też skorzystać z pomocy detektywa lub innej instytucji zajmującej się poszukiwaniem majątku. Można zgłosić się o pomoc w tej sprawie do Urzędu Skarbowego czy do ZUS. Niestety samodzielne uzyskanie jakichkolwiek informacji od tych organów bez zgody sądu może być utrudnione.
Przekroczenie terminu na odrzucenie spadku.
W przypadku przekroczenia terminu 6 miesięcznego nie można już złożyć oświadczenia o odrzuceniu spadku. Jedyną metodą na wybrnięcie z takiej sytuacji jest złożenie do sądu oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych przyjęcia spadku. Aby to zrobić, muszą zostać spełnione właściwe przesłanki. W takiej sytuacji warto skorzystać z pomocy adwokata wyspecjalizowanego w prawie spadkowym.
Dziedziczenie wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza.
W przypadku dziedziczenia wprost spadkobiercy dziedziczą wszystkie aktywa i pasywa, czyli całe mienie razem z długami. Jest to sposób przyjęcia spadku, który niesie ze sobą duże ryzyko. Warto tu zaznaczyć, że nie ma ograniczenia odpowiedzialności za długi spadkodawcy. Za długi spadkodawcy, spadkobiorca będzie wówczas odpowiadał całym swoim majątkiem. Nie jest to preferowany sposób dziedziczenia. Dużo lepiej jest przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza. W ten sposób spadkobierca zapewnia sobie dodatkową ochronę.
Dziedziczenie majątku z dobrodziejstwem inwentarza, to sposób przyjęcia spadku, w którym spadkobierca odpowiada na zadłużenie do wysokości wartości spadku.
Testament ustny
Testament ustny może być traktowany jak klasyczny testament, ale pod pewnymi warunkami. Będzie miał moc prawną tylko w dwóch sytuacjach. Pierwsza z nich to obawa rychłej śmierci, czyli sytuacja, w której spadkodawca będzie miał świadomość co do tego, że w najbliższym czasie może umrzeć.
Drugą taką sytuacją będą okoliczności szczególne, uniemożliwiające sporządzenie testamentu w formie pisemnej. Taką sytuacją może być na przykład skrajnie zły stan zdrowia spadkodawcy.
Żeby wygłoszony przez spadkodawcę testament ustny został uznany, musi być sporządzony w obecności minimum 3 świadków. Świadkowie testamentu ustnego muszą być całkowicie świadomi swojej roli oraz być pewni co do woli osoby wygłaszającej ustnie swój testament. Każdy ze świadków testamentu ustnego musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, nie mogą tej roli pełnić osoby niepełnoletnie oraz ubezwłasnowolnione. Świadkiem nie może być żaden spadkobierca, małżonek spadkobiercy, krewni lub powinowaci pierwszego oraz drugiego stopnia oraz osoby pozostające z nim w stosunku przysposobienia.
Testament ustny powinien zostać spisany w formie oświadczenia przez jednego ze świadków i podpisany przez spadkodawcę i pozostałych świadków. To powinno zostać zrealizowane w ciągu 1 roku od omawianego zdarzenia. Jeśli to nie zostało zastosowane wówczas w ciągu 6 miesięcy od śmierci spadkodawcy można stwierdzić treść testamentu przed sądem, na podstawie zgodnych zeznań świadków.
Podsumowanie
Warto pamiętać o tym, że ustalenie sytuacji prawnej spadkobiorcy wymaga szerokiego spojrzenia na przepisy całego prawa spadkowego i poszukiwania rozwiązań idealnych w danej sytuacji. Każda sprawa spadkowa jest inna i wymaga indywidualnego podejścia. Przy ocenie możliwych skutków postępowania spadkowego, koniecznym jest wzięcie pod uwagę ewentualnych kosztów niezbędnych do ich osiągnięcia.
Jako adwokat w Łodzi, Pabianicach i Brzezinach posiadam wieloletnie doświadczenie w sprawach spadkowych. Adwokat będzie w stanie pomóc spadkobiorcom między innymi w sprawach ustalenia kręgu osób uprawnionych do dziedziczenia, uzyskania stwierdzenia nabycia spadku lub aktu poświadczenia dziedziczenia, przeprowadzenia umownego lub sądowego działu spadku jak również reprezentowania w sprawach o zachowek. Jeśli szukasz adwokata do sprawy spadkowej w Łodzi, Pabianicach lub Brzezinach to zapraszam do kontaktu.
