Pozbawienie władzy rodzicielskiej rodziców nad dzieckiem

Pozbawienie władzy rodzicielskiej rodziców nad małoletnim dzieckiem

W każdej sprawie rodzinnej sąd kieruje się w szczególności dobrem małoletniego dziecka. Jeżeli to dobro jest zagrożone sąd może z urzędu wszcząć postępowanie w przedmiocie władzy rodzicielskiej. Postępowanie to ma na celu wyjaśnienie czy faktycznie rodzice dopuszczają się tak daleko idących zaniedbań i konieczne jest odebrania praw rodzicielskich. Postępowanie takie zostaje wszczęte, kiedy wpłynie do sądu pismo np. ze szkoły, szpitala czy policji z wnioskiem o zbadanie sytuacji małoletniego dziecka przebywającego w konkretnej rodzinie. Warto pamiętać, że pozbawienie władzy rodzicielskiej stanowi największą i najostrzejszą ingerencję w prawa i obowiązki rodziców. Sąd musi dojść do przekonania, że ograniczone prawa rodzicielskie nie są wystarczającym środkiem.

Odebranie praw rodzicielskich wiąże się dla rodziców z tym, że nie mają możliwości decydowania o sprawach dziecka.

Jak wygląda postępowanie w sprawie o pozbawienie praw rodzicielskich?

Wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej należy złożyć do sądu rejonowego właściwego z uwagi na miejsce zamieszkania dziecka. Ponadto wniosek należy opłacić w kwocie 100 zł. Do wniosku należy dołączyć odpis aktu urodzenia dziecka. W każdej sprawie, której przedmiotem jest odebranie praw rodzicielskich musi zostać przeprowadzone postępowanie dowodowe. Rodzice mają prawo zapoznać się z aktami sądowymi, zgłaszać dowody w postaci np. zeznań świadków, którzy potwierdzą, że zarzuty stawiane rodzicom, a zmierzające do pozbawienia władzy rodzicielskiej są bezpodstawne, także w postaci różnych dokumentów np. ze szkoły, że dziecko jest zadbane, regularnie przygotowane do lekcji, schludnie ubrane, a jego zachowanie nie budzi większych zastrzeżeń, zaświadczenia o lekarza pediatry, że dziecko jest pod stałą opieką lekarską. Mogą to być także inne dowody np. zdjęcia obrazujące spędzanie wolnego czasu z dzieckiem, wiadomości sms, nagrania. Sąd w przypadku spraw o pozbawienie praw rodzicielskich zleca także wywiad kuratora w miejscu zamieszkania rodziców. Bardzo często w sprawie o pozbawienie władzy rodzicielskiej sąd dopuszcza dowód z opinii Opiniodawczego Zespołu Specjalistów Sądowych czyli biegłych sądowych z zakresu psychologii, którzy wypowiadają się na temat kompetencji wychowawczych rodziców, zdarza się, że przeprowadzają testy psychologiczne, rozmawiają z badanymi, obserwują rodziców i dziecko oraz ich wzajemne relacje. Sąd orzekając o pozbawieniu praw rodzicielskich orzeka po przeprowadzeniu całego postępowania dowodowego, a opinia psychologów ma decydujące znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Jeżeli nie zgadzamy się z orzeczeniem sądu każdy z rodziców może złożyć apelację do Sądu II instancji. Skarga kasacyjna od orzeczenia Sądu II instancji nie przysługuje, a w przypadku jej złożenia podlega ona odrzuceniu.

Kiedy pozbawienie praw rodzicielskich może realnie nastąpić?

Warto pamiętać, że sprawy o pozbawienie władzy rodzicielskiej, czyli odebranie dziecka matce i ojcu, to bardzo często trudne sprawy nacechowane dużym ładunkiem emocjonalnym. Niewątpliwie klienci, których reprezentują potrzebują wsparcia oraz opieki. Sąd odbiera prawa rodzicielskie rodzicom wówczas, kiedy dojdzie do przekonania, że inne środki jak ograniczone prawa rodzicielskie są niewystarczające. Pozbawienie praw rodzicielskich może nastąpić na przykład w sytuacji, kiedy rodzic nie ma możliwości jej wykonywać z różnych przyczyn przez niedający się określić długi okres czasu np. wyjazd na stałe poza granice kraju, ciężka długotrwała choroba uniemożliwiająca sprawowanie pieczy nad małoletnim dzieckiem. Jeżeli bowiem przeszkoda jest krótkotrwała np. pobyt w zakładzie karnym to sąd zawiesi wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Czy odebranie praw rodzicielskich może nastąpić z powodu zaniedbywania obowiązków rodzicielskich?

Jeżeli rodzic nie interesuje się dzieckiem, nie płaci alimentów, nie kontaktuje się z córką lub synem to niewątpliwie mamy do czynienia z rażącym zaniedbywaniem obowiązków związanych z wykonywaniem władzy rodzicielskiej i bezsprzecznie w takiej sytuacji istnieje podstawa do działań mających na celu pozbawienie praw rodzicielskich.

Sąd opiekuńczy może dojść do przekonania, że istnieje podstawa do pozbawienia władzy rodzicielskiej z uwagi na nadużywanie tej władzy przez rodziców. Reasumując nadużywanie alkoholu, naruszanie porządku prawnego poprzez popełnianie przestępstw, nakłanianie dziecka do popełniania przestępstw, stosowanie kar cielesnych, stosowanie przemocy psychicznej, przemocy fizycznej to jedne z wielu przypadków, kiedy sąd może dojść do przekonania, że pozbawienie władzy rodzicielskiej jest uzasadnione. Nie bez znaczenia jest sytuacja, kiedy rodzice mają ograniczone prawa rodzicielskie, ale nie współpracują z kuratorem, asystentem rodziny, nadal zaniedbują dziecko i nie ma poprawy w ich zachowaniu. Taka sytuacja również może stanowić podstawę do pozbawienia praw rodzicielskich.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej w orzecznictwie

Przykładem jest sytuacja, kiedy sąd z uwagi na nadużywanie alkoholu przez ojca i brak zainteresowania się matki dzieckiem, umieścił dziecko w domu dziecka. Klient poprosił mnie o pomoc, stwierdził, że nie nadużywa alkoholu. Okazało się, iż faktycznie matka nie wykazuje jakiegokolwiek zainteresowania synem, nie wiadomo, gdzie jest. Ojciec miał stały kontakt z dzieckiem, odwiedzał je, poszedł na terapie zgodnie z zaleceniem kuratora sadowego. Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego sąd uznał, że pozbawienie praw rodzicielskich ojca nie jest konieczne, ale zastosował ograniczone prawa rodzicielskie, co pozwoliło na to, aby małoletni zamieszkał z ojcem. Mój Mocodawca tak się ucieszył z wygranej sprawy, że ponownie zaczął spożywać alkohol. Oczywiście natychmiast zostało to wychwycone przez kuratora sądowego i zostało wszczęte kolejne postępowanie w przedmiocie władzy rodzicielskiej. Czy w tym przypadku konieczne będzie odebranie dziecka ojcu? Postępowanie dowodowe będzie miało na celu wyjaśnienie powyższej kwestii.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej co to oznacza w praktyce dla rodziców?

Pozbawienie praw rodzicielskich oznacza, że rodzice nie mogą decydować o wszystkich sprawach dziecka. Bardzo często zdarza się sytuacja, że tylko jeden z rodziców jest pozbawiony władzy rodzicielskiej. Pamiętajmy jednak, że odebranie praw rodzicielskich nie pozbawia rodziców prawa do kontaktów z małoletnim. Oczywiście zdarzają się sytuacje, że rodzic może stanowić realne zagrożenie dla dziecka i wówczas sąd zakaże kontaktów, ale jest to odrębna sprawa. Ponadto taki rodzic nadal jest zobowiązany do płacenia alimentów na dziecko.

Czy pozbawienie władzy rodzicielskiej ma charakter trwały?

Absolutnie nie. W każdym momencie rodzic, któremu odebrano prawa rodzicielskie może wystąpić do sądu o zmianę orzeczenia. Pamiętajmy, że sądy rodzinne chcą, aby dziecko wychowywało się w środowisku rodzinnym, a pozbawienie władzy rodzicielskiej to ostateczność. Zawsze rodzic może podjąć walkę w sądzie i udowodnić, że jego sytuacja uległa poprawie, bądź zmieniły się okoliczności w oparciu, o które odebranie dziecka matce lub ojcu.

Czy pozbawienie praw rodzicielskich ojca lub matki może nastąpić w sprawie rozwodowej?

Oczywiście, że w sprawie o rozwód może nastąpić odebranie praw rodzicielskich. Pamiętajmy również, iż jeżeli toczy się sprawa w przedmiocie władzy rodzicielskiej przed sądem rejonowym, a w trakcie postępowania jeden z rodziców wystąpi do sądu okręgowego z pozwem o rozwód to sprawa o pozbawienie praw rodzicielskich przed sądem rejonowym ulega zawieszeniu. W takiej sytuacji sąd okręgowy rozstrzyga o władzy rodzicielskiej i to właśnie w tej sprawie należy na nowo składać wnioski dowodowe celem potwierdzenia swoich racji. Po zakończeniu sprawy o rozwód, sąd rejonowy umarza postępowanie.

Odwiedź nasze siedziby:

Kancelaria adwokacka Łódź
Kancelaria adwokacka Pabianice
Kancelaria adwokacka Brzeziny

Zobacz nasze pozostałe wpisy na blogu