Pozew o alimenty składamy w Sądzie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania dziecka i co najważniejsze nie podlega opłacie sądowej. W tym miejscu należy zadać sobie pytanie jakie okoliczności Sąd bierze pod uwagę ustalając wysokość alimentów. Zgodnie z art. 135 § 1 zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pamiętać jednak należy, że w sprawach o alimenty względem dziecka ich zakres zależy od zarobkowych i majątkowych możliwości obojga rodziców, a nie jednego, gdyż oboje rodzice są zobowiązani do alimentacji swoich małoletnich lub nieusamodzielnionych dzieci.
Innymi słowy przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych na rzecz małoletniego lub dorosłego, lecz nieusamodzielnionego dziecka przez „zobowiązanego” należy rozumieć matkę oraz ojca. Sąd powinien ocenić możliwości zarobkowe i majątkowe każdego z nich w każdej tego typu sprawie (zob. wyrok SN z 8 sierpnia 1980 r., III CRN 144/80, Lexis.pl nr 310012, w którym wskazano, że jest niedopuszczalne zaniechanie zastosowania kryterium możliwości zarobkowych wobec matki, z którą dziecko stale mieszka), a nie tylko w takiej, w której dorosłe dziecko dochodzi alimentów od obojga rodziców (por. postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie VI Wydział Cywilny Odwoławczy z 18 marca 2013 r., VI Cz 662/12, niepubl., w którym słusznie podniesiono, że w sprawie o alimenty na rzecz dorosłego i nieusamodzielnionego dziecka należy zobowiązać do łożenia na rzecz powoda każdego pozwanego rodzica z osobna w sposób adekwatny do ich osobno ustalonych możliwości zarobkowych i majątkowych).
Rodzice mogą być zwolnieni od alimentów w wyjątkowych sytuacjach
Rodzice mogą być zwolnieni od świadczeń alimentacyjnych w stosunku do dziecka tylko wtedy, gdy dziecko posiada własny majątek, a dochody z tego majątku wystarczają na całkowite pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. We wszelkich innych wypadkach na rodzicach ciąży stanowczy obowiązek, ograniczony tylko ich możliwościami zarobkowymi i majątkowymi stosownie do art. 135 § 1 k.r.o., utrzymania dziecka. W szczególności nie może zwolnić rodziców od obowiązku świadczeń alimentacyjnych okoliczność, że dziecko jest faktycznie utrzymywane przez kogo innego ( tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1177/99, LEX nr 51633) Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 stycznia 2000 r., (I CKN 1077/99, LEX nr 51637) poruszył ważną kwestię, a mianowicie podkreślił, że rozważając przepisy art. 135 § 1 k.r.o. i art. 138 k.r.o. nie można abstrahować od obowiązków wynikających z innych przepisów. Art. 96 k.r.o. nakłada na rodziców obowiązek troski o fizyczny i duchowy rozwój dziecka, zaś wedle art. 133 § 1k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie także wtedy, gdy nie znajduje się w niedostatku. Dalej Sąd Najwyższy wskazał, iż wobec treści tych przepisów uznać trzeba, że rodzic powinien dzielić się z dzieckiem skromnym nawet dochodem.
Zakres potrzeb dziecka powinien być ustalony tak by jego stopa życiowa była taka sama jak stopa życiowa rodziców
W sprawie sądowej o alimenty powinniśmy pamiętać jeszcze o jednej kwestii. Zakres usprawiedliwionych potrzeb dziecka powinien być ustalony w ten sposób, aby w razie ich zaspokojenia stopa życiowa dziecka była taka sama jak stopa życiowa rodziców. Konsekwencją tego zapatrywania jest to, że rodzice w żadnym razie nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie może się utrzymać samodzielnie, tylko na tej podstawie, że wykonywanie obowiązku alimentacyjnego stanowiłoby dla nich nadmierny ciężar. Zauważa się przy tym, że nie chodzi tu o mechaniczny podział osiąganych przez rodziców dochodów, ale o zbliżone z rodzicami zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb dzieci, przy uwzględnieniu ich wieku, stanu zdrowia, kierunku szkolenia oraz innych indywidualnych okoliczności ( tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 1998 r., I CKN 284/98, LEX nr 1223692).
Wskazuje się, że obowiązek dostarczania, w ramach obowiązku alimentacyjnego środków utrzymania i wychowania przez rodziców na rzecz dziecka nie obejmuje świadczeń zwyczajowo przyjętych i życiowo celowych, ale niesłużących zaspokajaniu bieżących usprawiedliwionych potrzeb usprawnionego. Stosunek alimentacyjny jako rodzaj stosunku cywilnoprawnego powoduje, że jeden podmiot ma prawo domagać się dostarczenia środków utrzymania, natomiast drugi z podmiotów obowiązany jest żądanie to zaspokoić.
W świetle postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 28 marca 2013 r. (VI ACz 624/13, niepubl.) nie należy do usprawiedliwionych potrzeb dwójki małoletnich dzieci w wieku 2 lata i 4,5 roku koszt wynajęcia przez matkę mieszkania o powierzchni 70 m2 za cenę 2300 zł miesięcznie, podczas gdy dotychczas zamieszkiwała wraz z mężem w mieszkaniu o powierzchni 71 m2. W ocenie Sądu Apelacyjnego powierzchnia wynajmowanego przez powódkę mieszkania przekracza potrzeby mieszkaniowe adekwatne dla jednej osoby dorosłej i dwójki dzieci w wieku 2 lata i 4,5 roku, tym bardziej że dotychczas cała rodzina zamieszkiwała w lokalu o takiej samej powierzchni. W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny uznał, że nie ma podstaw, aby obciążać obowiązanego kosztami mieszkania wskazanymi przez powódkę.
Natomiast do usprawiedliwionych kosztów utrzymania dzieci należy zaliczyć opłaty za energię, gaz, media itp., ale tylko w częściach na nie przypadających. Sąd nie wskazał w tym orzeczeniu, w jaki sposób należy określić tę część. W praktyce jednym ze sposobów ustalenia, jakie części tych kosztów przypadają na dzieci, jest wyliczanie kosztów mieszkania w przeliczeniu na jedną osobę.
Odwiedź nasze siedziby:
Kancelaria adwokacka Łódź
Kancelaria adwokacka Pabianice
Kancelaria adwokacka Brzeziny
